Tüketici şikayet sitelerinin üyelik markalardan üyelik ücreti talebinin haksız rekabet teşkil ettiği iddiası ile açtığımız davada verilen emsal niteliğindeki Yargıtay kararından daha önce bahsetmiştik. Bu dava sırasında aklımıza takılan başka bir soru daha vardı: Peki şikayetvar.com ya da şikayetim.com gibi internet siteleri, markalardan izin almadan bu sitelerde markaya ait şikayetlere yer verebilir mi? Markaların kendi isteği ile üye olmadığı tüketici şikayet sitelerinde, markalar hakkında hakarete varan şikayetlere yer verilmesi hukuka uygun mudur? şikayetvar.com’dan şikayet sildirmek mümkün mü?
Gelin bu sorunun cevabına beraber bakalım!
Ama önce tüketici şikayet sitelerinin nasıl çalıştığını bir inceleyelim:
Tüketiciler bu sitelere girerek, bir mal ya da hizmete ilişkin görüş, düşünce ya da şikayetlerini yazabilmektedir. Ancak markalar hakkında şikayet yazan kişilerin, ilgili markanın gerçekten müşterisi olup olmadığı, ilgili markadan alışveriş yapıp yapmadığına dair hiçbir denetim mekanizması bulunmamaktadır. Bir marka hakkında şikayet yazan, o markaya ilişkin olumsuz beyanlarda bulunan kişinin pekala o markanın rakibi ve/veya o markaya zarar vermek isteyen bir kişi olma ihtimali bulunmaktadır. Öyle ki, şikayet yazan kişinin kimlik bilgileri dahi yayınlanmamaktadır.
Kendisinin izni ve bilgisi dışında tüketici şikayet sitelerinde yer alan markalar, hakkında yazılan şikayetlere cevap vermek, konuya ilişkin açıklama yapmak ve kendini aklamak ya da en azından hakkında şikayet yazan içerik sahibinin gerçekten müşterisi olup olmadığını öğrenmek adına kimlik bilgisini öğrenmek isterse bu sitelere üye olmak zorundadır. Bu noktada, marka sahipleri tüketici şikayet sitelerine üye olabilmek için yıllık üyelik ücreti ödemek zorundadır. Bu konuda daha önce açtığımız dava kabul edilmiş ve Yargıtay tarafından üyelik ücreti talebinin haksız olduğu onaylanmıştır.
Tüketicilerin Şikayet ve İfade Özgürlüğü Engellenebilir mi?
Tüketicilerin ve hatta herkesin internette, markaların resmi web sitesinde, diğer web sitelerinde ve sosyal medyada yorum yazma hakkı vardır. Bu hak, tüketicinin şikayet hakkı kapsamında değerlendirilmelidir. Öyle ki, foursquare.com, googleplaces.com ya da yemeksepeti.com gibi birçok web uygulamasında tüketiciler mal ya da hizmet satın aldıkları markalara ilişkin olumlu ya da olumsuz yorumlarını yazabilmektedir. Hatta, online pazaryeri uygulamalarında tüketiciler, satın aldıkları hizmet ve ürün hakkında yorum yazabildiği gibi markaları puanlayabilmektedir. Ancak bu site ve uygulamaların hiçbirinde, tüketicilerin yorumları, ki bunlar içinde olumlu yorumlar da bulunmaktadır, koz olarak kullanılarak markalardan üyelik ücreti talep edilmemektedir. Bu platformlarda hem markalara hem de tüketicilere şikayet ve ifade özgürlüğü tanınmakta, markalar yalnızca şikayetlere değil olumlu yorumlara da maruz kalmakta ve buna rağmen markalar bir para kazanma kaynağı olarak görülmemektedir. Örnek olarak gösterdiğimiz platformlarda, iş modelleri, çoğunlukla reklam geliri ya da satış üzerinden komisyon bedeli üzerine kurulu bir kazanç sağlamaktadır. Ancak adı geçen tüketici şikayet sitelerinde, markanın itibarına yönelik hassasiyetten faydalanarak bir çıkar elde edilmesi söz konusudur. Bu noktada, tüketiciye ‘’ifade özgürlüğü’’ tanıyan platformların, bu ifadeleri marka sahibine ne şekilde ilettiği, bu ifadeler üzerinden bir çıkar sağlayıp sağlamadığı önem taşımaktadır. Bir çıkar sağlanması halinde, tüketiciye de şeffaf bir platform sağlandığından bahsetmek pek mümkün değildir.
Markanın İzinsiz Kullanımının Engellenmesi Mümkün Müdür?
Açıkça hukuka aykırılık oluşturan bu kullanımın engellenmesi için yaptığımız başvuruda, mahkemece iddialarımız güçlü görülmüştür. Temsil ettiğimiz markaya ait tüm isim, görsel ve şikayetlerin adı geçen tüketici şikayet sitesinden kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bu karara dayanarak şunu söyleyebiliriz: Yıllardır, ‘’tüketici dostu’’ adı altında, tüketicileri markalara karşı ‘’yem’’ olarak kullanan, büyük emeklerle oluşan marka itibarının hiçbir denetim ve gözetim yapmadan yayınlanan şikayetlerle karalanmasına izin veren, marka sahiplerinin itibar kaybını adeta bir para kazanma aracı olarak gören ve bu uğurda hiçbir tehditten çekinmeyen, mahkeme kararlarına rağmen üyelik ücreti talep etmeye devam eden internet siteleri için yeni bir dönem başlıyor!
