T
üketiciler olarak en çok şikayet ettiğimiz konuların başında; şirketler tarafından ısrarla gönderilen reklam ya da bilgilendirme amaçlı ticari elektronik iletiler geliyor. Ticari elektronik iletilerle ilgili yasal çalışmalar 2015 yılında başlasa da bu çalışmaların sonuç verdiğini söylemek zor. Bu aşamada imdadımıza yetişen Kişisel Verileri Koruma Kurulu, ticari elektronik ileti gönderimi ile ilgili aldığı son kararlar ile tüketiciler için umut oldu. Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun aldığı kararlar ile izinsiz ticari elektronik ileti gönderen şirketlere yüksek bedelli para cezaları kesildi ve aslında Kurul tarafından ilgililere gereken mesaj da verilmiş oldu.
Ticari Elektronik İleti Nedir?
Ticari elektronik ileti; telefon, çağrı merkezi, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri ifade eder.
Bu tanım, 2015 yılında yürürlüğe giren Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te yer alır. Şirketlerin ya da markaların, mal veya hizmetlerini pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığı artırmak amacıyla tüketicilerin elektronik iletişim adreslerine gönderdiği tüm ileti ve aramalar bu tanımın kapsamındadır. Hatta bu tanıma, yalnızca güncel gelişmeler konusunda bilgilendirme sağlayan e-bültenleri de dahil etmek gerekir.
Ticari Elektronik İleti Göndermenin Şartları Nelerdir?
İlgili yönetmeliğe göre, şirketler tarafından tüketicilere ticari elektronik ileti gönderilmesi için, tüketiciden muhakkak onay alınması gerekir. Yine yönetmeliğe göre, tüketiciden alınan onay, reddetme hakkı kullanılıncaya kadar geçerlidir.
Bu düzenleme ışığında, tüketicilere ticari elektronik ileti gönderilebilmesi için öncelikle tüketiciden bu konuda açık onay alınması gerekiyor. Bir diğer şart ise, tüketiciye bu onayı geri çekme hakkı tanınması gerekiyor.
Oysa ki, birçok şirket, tüketiciden onay almadan gönderdiği ticari elektronik iletilerde reddetme hakkı tanıyarak ilgili düzenlemeyi geçmeye çalışıyor. Ticaret şirketleri ya da markalar tarafından bilinçli ya da bilinçsiz olarak yapılan bu uygulama, hukuka aykırı olduğu gibi tüketicilerin şikayetlerini de dindirmedi. Denetim ve cezaların yetersizliği de düşünüldüğünde, Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’in sorunun çözümü için yetersiz kaldığını kabul etmemiz gerekiyor.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun Ticari Elektronik İletilere İlişkin Kararları Nelerdir?Kişisel Verileri Koruma Kurulu, 31.05.2019 tarihli kararı ile bir anonim şirket tarafından ilgili kişinin açık rızası olmadan reklam/bilgilendirme amaçlı aranması ile ilgili gelen şikayet üzerine ilgili şirkete 50.000 TL para cezası kesti. Yine Kurul tarafından, bir varlık yönetim şirketinin aynı konuya ilişkin birden çok mesaj gönderimi de izinsiz ticari elektronik ileti gönderimi olarak yorumlandı ve ilgili şirkete 25.000 TL para cezası kesildi.
Ticari elektronik ileti gönderimi konusunda yasal düzenleme, ticari elektronik ileti gönderilebilmesi için onay alınması şartı koşmaktadır. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ise, ticari elektronik ileti göndermeden önce, ilgili kişinin verilerini kaydedebilmek için onay alınması şartı taşımaktadır. Bu anlamda, izinsiz ticari elektronik ileti gönderimi halinde, o iletinin gönderileceği kişinin bilgilerinin nasıl elde edildiği sorusu öne taşınmıştır. Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ile ticari elektronik iletinin nasıl gönderileceği konuşulurken, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile ticari elektronik iletinin kime gönderildiği konuşulmuştur. Bu anlamda, izinsiz ticari elektronik ileti gönderen şirketler, hem ilgili yönetmelik hem de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu yönünden cezai işlem ile karşı karşıya kalacaktır.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından, çok doğru bir perspektif ile değerlendirilen ticari elektronik ileti gönderimi konusunda somut bir adım atılmıştır. Denetim ve uygulamanın çok aktif yapıldığı Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından, izinsiz ticari elektronik ileti konusunda etkin bir mücadele verileceği de açıktır.
